Wat is een wortelkanaalbehandeling?
Een wortelkanaalbehandeling wordt ook wel een zenuwbehandeling of endodontologische behandeling genoemd. Deze behandeling wordt uitgevoerd als er een ontsteking is in het wortelkanaal van een tand of kies. Tijdens een wortelkanaalbehandeling wordt de zenuw, het levende deel in de tand of kies, verwijderd. Vervolgens worden de wortelkanalen gereinigd en wordt de ruimte die overblijft opgevuld.
De symptomen
Waaraan kun je een ontsteking in het wortelkanaal herkennen? Het begint met gevoelige tanden, bijvoorbeeld bij het drinken van warme of koude dranken. In een later stadium kun je last krijgen van pijn bij het kauwen en een constante kloppende pijn in de tand of kies. Deze tandpijn kan erg heftig en zelfs ondragelijk zijn. Als het proces al verder is kan de zenuw langzaam afsterven. In dat geval kan er een zwelling ontstaan en kun je koorts krijgen. Denk je last te hebben van een wortelkanaalontsteking? Neem dan contact op met je tandarts. 
Pulpitis: de ontsteking
De ontsteking in het wortelkanaal heet ook wel pulpitis. Deze ontsteking wordt meestal veroorzaakt door gaatjes. Andere oorzaken zijn tandbreuk, irritatie door boren, vullingen en/of bleekproducten, trauma (bijvoorbeeld door een ongeval) en overbelasting (bijvoorbeeld door tandenknarsen). Pulpitis kan hevige kiespijn veroorzaken en er uiteindelijk zelfs voor zorgen dat de zenuw langzaam afsterft. Het is dus duidelijk belangrijk om deze ontsteking te behandelen.
Necrose van de zenuw
Behandel je pulpitis niet, dan kan dit leiden tot een tandabces. De ontsteking breidt zich dan uit in de wortel en het kaakbeen dat hieromheen zit. Als het kaakbeen wordt aangetast, kan de tand of kies los gaan zitten. De zenuw zal langzaam afsterven, dit wordt necrose van de zenuw genoemd. Als de zenuw is afgestorven, verdwijnt de pijn. De ontsteking blijft wel bestaan en zal het kaakbeen verder aantasten. Hierdoor kan er een zwelling, gevuld met pus, ontstaan op tandvlees. Ook necrose van de zenuw zal behandeld worden met een wortelkanaalbehandeling. Daarnaast kan het zijn dat de tandarts antibiotica voorschrijft om te voorkomen dat de ontsteking zich verder verspreidt in het lichaam. Laat een wortelkanaalontsteking dus altijd zo snel mogelijk behandelen. Doe je dit niet, dan heb je langer last van de pijn en je zult uiteindelijk toch de wortelkanaalbehandeling moeten ondergaan.
Plaatselijke verdoving
Veel mensen zijn bang voor een wortelkanaalbehandeling. Natuurlijk is zo’n behandeling geen pretje, maar gelukkig krijg je een (plaatselijke) verdoving. De behandeling is dus meestal niet pijnlijk. De injectie kan wel pijn doen, maar dit is gelukkig maar eventjes. Het kan zo zijn dat er meerdere verdovingen nodig zijn, omdat een ontstoken zenuw lastiger te verdoven is. Als de zenuw al volledig afgestorven is, is een verdoving soms helemaal niet nodig.
Gebruik van rubberdam
Bij een wortelkanaalbehandeling wordt vaak een rubberdam (Cofferdam) gebruikt. De tandarts plaatst een klemmetje op de tand of kies, waarachter een rubberlap gespannen wordt. Hierdoor kan de tand of kies geïsoleerd worden van de rest van de mondholte. Dit zorgt ervoor dat er tijdens de behandeling geen speeksel in de wortelkanalen komt én geen spoelmiddel in de rest van de mond. 
De behandeling
Om bij de wortelkanalen te komen, moet de tandarts een opening maken in de tand of kies. Hierna worden de kanalen ruimer gemaakt. Dit gebeurt met verschillende soorten vijltjes. Om de wortelkanalen te reinigen en bacteriën te doden wordt er – tussen het vijlen door – gespoeld met een verdunde chlooroplossing. Als de kanalen eenmaal ruim genoeg zijn, kunnen ze gevuld worden. Hiervoor worden verschillende technieken gebruikt. Vaak worden de kanalen gevuld met cement en een soort rubber (guttapercha genaamd). De ontsteking is na de behandeling niet direct verdwenen. Het eerste herstel zal pas na een half jaar te zien zijn op de röntgenfoto’s en het kan zelfs enkele jaren duren voordat de ontsteking helemaal verdwenen is.
Pijn na wortelkanaalbehandeling
Het kan zijn dat je na de behandeling last hebt van napijn. Door de intensieve reiniging en het vullen van het kanaal kan de wortelpunt namelijk tijdelijk geïrriteerd raken. Vaak krijg je van de tandarts pijnstillers mee om de pijn te bestrijden. Je kunt ook paracetamol of ibuprofen innemen tegen de pijn. De napijn is vaak na een of twee dagen over. Soms kan het een paar weken duren. Naast de napijn door de behandeling, kun je ook nog last hebben van pijn door de ontsteking. Deze pijn is als het goed is wel stukken minder dan vóór de wortelkanaalbehandeling. Je kunt hier na de behandeling nog wel een paar weken (en in sommige gevallen maanden) last van hebben. Houdt de pijn lang aan? Neem dan contact op met de tandarts.
Behandeltijd
Hoe lang de behandeling duurt, hangt af van de moeilijkheidsgraad van de ingreep. Als er maar één kanaal behandeld moet worden, is de tandarts minder lang bezig dan wanneer hij vier kanalen moet behandelen. Daarnaast kunnen kromme wortels ervoor zorgen dat de behandeltijd langer is. De wortelkanaalbehandeling kan binnen een half uur klaar zijn, maar ook zo 2,5 uur. Daarnaast kan het zo zijn dat de behandeling in twee keer moet gebeuren. De reden hiervoor is dat een ontstoken wortelkanaal erg veel pijn kan doen. De tandarts zal je zo snel mogelijk willen helpen, maar heeft wellicht op korte termijn geen tijd om de hele behandeling te doen. Bij de eerste afspraak wordt de behandeling gestart en vervolgens wordt de tand of kies afgesloten met een tijdelijke vulling. De pijn neemt hierdoor flink af, waardoor de wortelkanaalbehandeling op een later moment afgemaakt kan worden. De tandarts kan er ook voor kiezen om de behandeling in twee keer te doen als de wortelkanalen moeilijk toegankelijk zijn, hij de kanalen niet goed droog krijgt of er een actieve ontsteking is rond de wortelpunt. 